وکیل پایه یک دادگستری در مشهد لعان، در لغت به معنی یکدیگر را نفرین کردن است و در اصطلاح نوعی سوگند است که در حقوق اسلام ، در موردی که شوهر نسبت زنا به زوجه دائمه دهد یا طفل متولد از اورا از خود کند می توان به آن متوسل شد. قانون مدنی ایران به پیروی از حقوق اسلام، ، لعان را به عنوان طریقه ای برای تفریق بین زن و شوهر و نفی ولد پذیرفته است و مواد ۸۸۲ و ۸۸۳ و ۱۰۵۲ قانون مدنی از آن یاد کرده‌اند هر چند نهاد حقوقی در عمل متروک است. اثبات دعاوی نسب مستلزم دخالت یک وکیل خوب دادگستری است
ممکن است کسی که ظاهرا با دیگری قرابت نسبی دارد وجود چنین رابطه ای را انکار نماید. رقابتی که مورد این کار واقع می شود ممکن است قرابت در خط مستقیم یا قرابت در خط اطراف باشد. همانطور که قرابت پدر- فرزندی یا مادر-فرزندی را میتوان نفی کرد، نسبت برادری خواهری و غیر آن را نیز می توان منکر شد.
کسی علیه دیگری برای گرفتن نفقه اقامه دعوی می کند و دلیلی هم بر وجود قرابت نسبی خط مستقیم می آورد؛ اما خوانده منکر نسب می شود و عدم نسب را از طریق وکیل اثبات می کند. نفی نسب بر حسب اینکه از طرف پدر ظاهری و درد اماره فراش مطرح شود، یا به وسیله اشخاص دیگر، پاره‌ای از احکام متفاوت خواهد بود. نفی نسب به وسیله پدر را اصطلاحا نفی ولد گویند که معمولاً از طریق اثبات خلاف اماره فراش تحقق می یابد.
323 – نفی ولد در موردی که اماره فراش جاری نمی شود:
هر گاه در مورد نسب پدری جاری نشود، چنانکه که در فاصله کمتر از شش ماه بعد از نکاح به دنیا آمده باشد، نفی ولد آسان خواهد بود ونیازی به رسیدگی قضایی در این مورد نیست. این طفل به شوهر زن ملحق نخواهد شد و اداره ثبت احوال نمی تواند برای طفل شناسنامه با نام خانوادگی شوهر صادر کند مگر اینکه زن و شوهر در معیت یکدیگر نزد مامور ثبت احوال آورده اقرار به فرزندی طفل نمایند و تقاضای صدور شناسنامه کنند در این صورت فرض می‌شود ازدواج قبلاً صورت گرفته و فاصله آن با تولد طفل بیش از شش ماه بوده و طفل مشروع و ملحق به زن و شوهر است. فقهای امامیه شش و بعد از ازدواج به دنیا آورده و اماره فراش درباره او جاری نمی‌شود می گویند: بر شوهر واجب استکه طفل را از خود نفی کند زیرا می داند که در واقع فرزند او نیست پس از اعتراف او به نسب و الحاق احکام نسب در مورد طفل حرام و نامشروع است. این قول مشهور در میان فقهای امامیه است. صورت نفی ولد باید خلاف اماره فراش را ثابت کند.
اثبات خلاف اماره فراش
برابر ماده 1322 قانون مدنی یکی از امارات قانونی است و بنا بر ماده ۱۳۲۳ اماره قانونی زمانی معتبر است که خلاف آن اثبات نشده باشد. این ماده می گوید: امارات قانونی در کلیه دعاوی اگرچه از دعاویی باشد که به شهادت شهود قابل اثبات نیست ، معتبر است که دلیل برخلاف آن موجود باشد. حال باید دید خلاف اماره فراش را با چه دلایلی می توان اثبات کرد.
بنا بر آنچه فقهای امامیه گفته‌اند، اگر پدر بخواهد از طریق اثبات عدم نزدیکی اماره فراش ساقط کند نیازی به لعان نیست. در این مورد نفی ولد به دو چیز حاصل می شود. یکی اتفاق زوجین به عدم نزدیکی در مدت مذکور، دیگر سبوت دوری آنان از یکدیگر از طریق شاهد و آنچه در حکم بینه است. درباره انتفاء ولد از شوهر با اثبات دوری زوجین ازیکدیگز اشکالی نیست. اما در مورد اتفاق زوجین به عدم نزدیکی اشکال و اختلاف پیش آمده است. بعضی از فقها در توجیه آن گفته اند: حق به زوجین اختصاص دارد و نزدیکی فعلی است که فقط آنان از آن آگاهی دارند و اقامه بینه بر آن متعذر یا متعسر است؛ پس اگر اتفاق آنان را به عدم نزدیکی کافی ندانسته، طفل را به موجب قاعده فراش به شوهر ملحق نماییم حرج و ضرر از آن لازم آید، خاصه آنکه استفاده از لعان هم در این مورد ممکن نیست، زیرا لعان مشروط به این است که زن و شوهر در نسب طفل اختلاف داشته، یکدیگر را دروغگو بخوانند.
۳۰۰ – قانون مدنی: در قانون مدنی ایران نفی ولد دارای محدودیتی از نظر دلیل نیست وممکن است گفته شود دعوا نفی ولد را علاوه بر آن با هر یک از ادله می توان اثبات کرد ، زیرا بله بفرمایید قانون گذار اماره فراش را در ردیف سایر امارات قانونی قرار داده و برای اثبات خلاف آن محدودیت دلیل را مقرر نداشته است و اصل این است که خلاف اماره قانونی با هر دلیلی قابل اثبات است. معهذا از نظر تبعیت از فقه و مصلحت طفل به جا است نفی ولد را به موارد مذکور در فقه امامیه محدود نماییم. این که نخواست از نفی ولد از طریق لعان و سپس از نفی ولد با دلایل دیگر و سرانجام پس از حدود دعوای نفی ولد سخن می گوییم. دعوی اثبات نسب در تخصص وکیل خانواده می باسد.
نفی ولد از طریق لعان
328- آثار لعان: هرگاه لعان با شرایط و تشریفات آن تحقق یابد، دارای آثاری به شرح زیر خواهد بود
1- نکاح بین زوجین منفسخ خواهد شد. قانونگذار از این انفساخ به تفریق تعبیر کرده است (ماده 1052 قانون مدنی)
2- ازدواج مجدد بین زن و شوهری که از طریق لعان از یکدیگر جدا شده اند برای همیشه ممنوع خواهد بود. ماده ی 1052 در این باره می گوید: تفریقی که با لعان حاصل شود موجب حرمت ابدی است.
3- فرزند مورد لعان به پدر و خویشان پدری منتسب نمی شود، لیکن نسب او به مادر و خویشان مادری منتفی نخواهد شد. به عبارت دیگر لعان فقط موجب نفی ولد نسبت به پدر است. بدین جهت ماده 882 قانون مدنی می گوید: زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند و همچنین فرزندی که به سبب انکار او لعان واقع شده از پدر و پدر از او ارث نمی برد، لیکن فرزند مزبور از مادر وخویشان مادری خود و همچنین مادر و خویشان مادری از او ارث می برند.
۳۲۹-رجوع از لعان :
هرگاه پدر از لعان رجوع کند یعنی طفل مورد لعان را از آن خود بداند، این رجوع نسبت به خود موثر است اما به زیان دیگران نمی‌تواند تاثیری داشته باشد. از این رو در صورت رجوع پدر از لعان، فرزند از او ارث می برد اما از خویشان پدر ارث نمی برد، همچنانکه پدر و خویشان پدری نیز از فرزند ارث نمی برند. ماده 883 قانون مدنی در این زمینه مقرر می دارد: هر گاه پدر از لعان رجوع کند، پسر از او ارث می برد لیکن از ارحام پدر و همچنین پدر و ارحام پدر از پسر ارث نمی برند. مطالب به نقل از کتاب حقوق خانواده
مرتبط :
شماره وکیل در مشهد
